viernes, 22 de julio de 2016

AS CONTRADAS DE SIENA: UN SISTEMA MEDIEVAL VIVO


(EN CASTELLANO MÁS ABAJO)

Fai pouco estiven en Siena, na sempre recomendable Toscana italiana.
Non caerei no fácil loando arte, arquitectura e paisaxe ...ou sí, porque neste caso o obvio é certo, merece moito a pena...

Pero o que quero contar aquí é algo diferente, quizáis igualmente coñecido pero non por iso menos notable.
Trátase do funcionamento das Contradas. A verba “contrada” nomea a un conxunto de stradas (rúas) que constituen un barrio. Cada unha identifícase cun animal e unha bandeira, pero sobre todo co arraigo dos seus veciños e veciñas que teñen un forte sentimento de pertenza ao grupo.
Trátase dun sistema medieval que existía en todas as cidades e que se foi perdendo, pero mantívose en Siena, quen sabe por qué afortunada casualidade, extendéndose por toda a cidade vella.
Cada contrada ten o seu propio goberno formado por uns administradores elixidos democraticamente, para un periodo concreto, entre os cidadáns e cidadás do barrio, coa salvedade de que cada persoa só pode exercer ese cargo unha vez.
O patrimonio da contrada susceptible de ser administrado consiste en propiedades, diñeiro ou outros bens que os propios veciños doan con ese fin e que nalgúns casos, como os inmobles, poden á súa vez xerar rendas.
Este patrimonio adminístrase para o ben común, cubrindo necesidades comunitarias para o barrio, como parques para os nenos e nenas, lugares de reunión ou esparcemento para a xente maior, ou o centro no que se organiza a festa propia de cada contrada co correspondente santuario para o seu patrón ou patrona. Do mesmo xeito realízanse apoios puntuais cando un veciño ou veciña os necesita: por exemplo, no caso dun desafiuzamento por problemas económicos poden ceder unha vivenda temporalmente e asumir unha axuda económica de urxencia mentres non actúan os servizos sociais do concello.

No resto de cidades de orixe medieval nas que a presión turística encareceu o nivel de vida no centro histórico, como Venecia, Florencia e moitas outras, os veciños que tradicionalmente viñan residindo nesas zonas foron pouco a pouco movéndose ás aforas das cidades, a zonas máis baratas ou con maiores facilidades para a vida cotiá (xentrificación). En Siena, pola contra, o sistema das contradas fai que a xente teña ventaxas evidentes ademais dunha corresponsabilidade no ben común (os veciños dunha contrada non consentirían que as demais tiveran un bonito parque onde xogan os nenos e nenas e na súa non poideran disfrutalo do mesmo xeito), polo que as mesmas persoas que naceron no barrio durante xeracións seguen a vivir nas mesmas casas dos seus antepasados e síntense orgullosos de contribuir a conservar un sistema de apoio solidario que a todos beneficia.


Todas as contradas de Siena participan, cun cabalo ao que cuida a propia xente do barrio e un xinete profesional contratado ao efecto, no Palco, a carrera de cabalos de orixe medieval máis famosa do mundo, que se desenvolve na praza central da cidade e na que o único que se gaña é a honra de ser a contrada vencedora dese ano.

                                                      _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _


Hace poco estuve en Siena, en la siempre recomendable Toscana italiana.
No caeré en lo fácil loando arte, arquitectura y paisaje ...o sí, porque en este caso lo obvio es cierto, merece mucho la pena...
Pero lo que quiero contar aquí es algo diferente, quizás igualmente conocido pero no por eso menos notable.
Se trata del funcionamento de las Contradas. La palabra “contrada” nombra a un conjunto de stradas (calles) que constituyen un barrio. Cada una se identifíca con un animal y una bandera, pero sobre todo con el arraigo de sus vecinos y vecinas que tienen un fuerte sentimiento de pertenencia al grupo.
Se trata de un sistema medieval que existía en todas las ciudades y que se fue perdiendo, pero se mantuvo en Siena, quien sabe por qué afortunada casualidad, extendiéndose por toda la ciudad vieja.
Cada contrada tiene su propio gobierno formado por unos administradores elegidos democráticamente, para un periodo concreto, entre los ciudadanos y ciudadanas del barrio, con la salvedad de que cada persona solo puede ejercer ese cargo una vez.
El patrimonio de la contrada susceptible de ser administrado consiste en propiedades, dinero u otros bienes que los propios vecinos donan con ese fin y que en algunos casos, como los inmuebles, pueden a su vez generar rentas.
Este patrimonio se adminístra para el bien común, cubriendo necesidades comunitarias para el barrio, como parques para los niños y niñas, lugares de reunión o esparcimiento para la gente mayor, o el centro en el que se organiza la fiesta propia de cada contrada con el correspondiente santuario para su patrón o patrona. Del mismo modo se realízan apoyos puntuales cuando un vecino o vecina los necesita: por ejemplo, en el caso de un desahucio por problemas económicos pueden ceder una vivienda temporalmente y asumir una ayuda económica de urgencia mientras no actúan los servicios sociales del ayuntamiento.

En el resto de ciudades de origen medieval en las que la presión turística encareció el nivel de vida en el centro histórico, como Venecia, Florencia y muchas otras, los vecinos que tradicionalmente residían en esas zonas fueron poco a poco moviéndose al extraradio de las ciudades, a zonas más baratas o con mayores facilidades para la vida cotidiana (gentrificación). En Siena, por el contrario, el sistema de las contradas hace que la gente tenga ventajas evidentes además de una corresponsabilidad en el bien común (los vecinos de una contrada no consentirían que las demás tuvieran un bonito parque donde juegan los niños y niñas, y en la suya no pudieran disfrutarlo del mismo modo), por lo que las mismas personas que nacieron en el barrio durante generaciones siguen viviendo en las mismas casas de sus antepasados y se síenten orgullosos de contribuir a conservar un sistema de apoyo solidario que a todos beneficia.

Todas las contradas de Siena participan, con un caballo al que cuida la propia gente del barrio y un jinete profesional contratado al efecto, en el Palco, la carrera de caballos de origen medieval más famosa del mundo, que se desarrolla en la plaza central de la ciudad y en la que lo único que se gana es la honra de ser la contrada vencedora de ese año.